Bạn từng nghe người khác nói: “máy này là máy ảnh full-frame nên chụp ngon hơn”, “máy này là crop, mới chơi dùng loại này thôi”? Bạn có thắc mắc full-frame và crop là gì không ?
Để hiểu rõ về Fullframe và crop, chúng ta nên ngược dòng lịch sử một chút. Trong thời đại của máy film, loại film phổ biến nhất cho người dùng là 35mm (cái này là kích cỡ bề mặt chiều ngang của tấm film – tính cả phần đục lỗ – Trừ hết phần đục lỗ đi thì sẽ còn khoảng 24mm) . Các bức ảnh mà các bạn chụp sẽ được ghi lại lần lượt trên bề mặt tấm film, các bạn nhìn hình sau sẽ rõ:
Do sự phổ biến của các máy ảnh chụp film cỡ 35mm, nên dần dần, film 35mm chiếm lĩnh thị trường và kích cỡ của mỗi tấm ảnh: 24x36mm được coi là chuẩn từ những năm 60 đến khoảng năm 2000.
Sau năm 2000, khi hệ thống máy ảnh số bắt đầu phát triển với rất nhiều ưu điểm, dòng máy film bắt đầu lép vế dần dần và tiến vào suy thoái (những năm gần đây, phong trào chụp ảnh film lại phát triển và bùng nổ, cái này mình sẽ nói sau).
Khác với máy ảnh film, máy ảnh số sử dụng một cảm biến (sensor) để ghi nhận lại ánh sáng, chuyển thành dữ liệu ảnh số. Tuy nhiên, trong thời gian đầu, do giới hạn về công nghệ và giá thành, người ta chỉ sản xuất ra các loại máy ảnh số có kích thước cảm biến nhỏ hơn so với tấm film 24*36, thường là 15*22, kích cỡ cảm biến này gọi là cảm biến crop. Mãi đến sau này, khi công nghệ phát triển hơn, giá thành sản phẩm rẻ hơn, các máy ảnh với kích cỡ cảm biến 24*36 mới được đưa vào sản xuất thương mại, gọi là máy ảnh với cảm biến fullframe. Tuy nhiên, máy ảnh với cảm biến crop không bị khai tử, mà vẫn được phát triển, sản xuất và tiêu thụ rất mạnh, hướng tới đối tượng người dùng không chuyên.
Các bạn có thể nhìn hình mô tả sau để hiểu rõ hơn về kích cỡ cảm biến:
Như các bạn thấy, cảm biến fullframe 35mm to hơn cảm biến crop APS-H và APS-C. Ở đây ta có các số như 1.00, 1.29, 1.50…, cái này được gọi là hệ số crop. Hiểu đơn giản thì cảm biến fullframe to bằng 1.29 lần cảm biến crop APS-H, to bằng 1.5 lần cảm biến crop APS-C.
Thế cái kích cỡ cảm biến fullframe và crop có ảnh hưởng gì không ?
Tất nhiên là có…
Với cùng một ống kính đặt cố định trên chân máy, sau đó gắn lần lượt các body fullframe và crop, các bạn sẽ thấy bức ảnh từ máy crop có vẻ hẹp hơn và cảm giác như được zoom vào gần hơn. Nhiều bạn “máy ảnh gia” sẽ bảo: “vì tiêu cự ống kính được nhân với hệ số crop, nên dùng máy crop sẽ được lợi thế là ống zoom xa hơn.” Các bạn cứ tự tin mà nhảy vào mồm, chặn họng nó lại cho khỏi bốc phét.
Tiêu cự của ống kính không hề thay đổi, cái thay đổi là độ rộng của góc nhìn. Với cảm biến crop, lượng ánh sáng thu được ít hơn so với fullframe, góc nhìn bị thu hẹp (crop) lại, nên tạo cho cảm giác là ống kính đc zoom vào cận cảnh hơn, nhưng sự thật thì không phải vậy. Các bạn có thể nhìn tấm ảnh bên trên, nếu đứng cùng một vị trí, gắn cùng một ống kính, hình ảnh thu được bởi máy crop sẽ hẹp hơn so với máy fullframe.
Để lấy được khung hình tương tự như máy fullframe, người dùng máy crop sẽ phải lùi ra xa hơn, tương đương với việc ảnh sẽ bớt nét hơn, hiệu ứng làm mờ tiền/hậu cảnh cũng kém hơn so với fullframe. Đấy là nhược điểm của máy crop. Như các bạn thấy trong hình dưới đây, máy 600D (crop) phải lùi xa hơn, làm cho độ chi tiết/ độ nét của tóc, lông mày và da mặt giảm đi khá nhiều. Trong khi đó, hiệu ứng làm mờ hậu cảnh ở phần cổ áo của máy full-frame đẹp hơn rất nhiều, dù cùng sử dụng lens 50 1.8.
Tương tự với ảnh dưới đây, hãy so sánh độ mượt mà của hiệu ứng làm mờ hậu cảnh, rõ ràng trên máy full-frame sony A7, phần background phía sau chủ thể được xóa đều và mịn màng hơn nhiều.
Các hãng máy ảnh thường sử dụng một hệ ngàm đồng nhất, nên hầu như tất cả các máy ảnh crop đều có thể gắn và sử dụng tốt các ống kính dành cho máy fullframe. Tuy nhiên, ngược lại, các ống kính crop khi gắn lên Full-frame có thể gây tối góc bức ảnh (do lượng ánh sáng đi vào qua ống kính crop không thể phủ hết diện tích sensor của máy full-frame), hoặc chạm gương…
Hiện nay các hãng máy ảnh lớn như Canon, Nikon, Pentax, Sony, Leica… đều sản xuất cả máy crop và máy fullframe cho các đối tượng người dùng khác nhau. Riêng ông Fuji thì chơi một mình một kiểu: bỏ qua fullframe, sản xuất máy crop và chơi hẳn medium format (Kích cỡ cảm biến to hơn so với film 35mm).
Với nhu cầu chụp ảnh cá nhân up facebook, hay không có mục đích kiếm tiền từ nhiếp ảnh, cá nhân mình nghĩ không cần thiết phải đầu tư quá nhiều vào máy ảnh fullframe. Cứ kiếm một con crop rẻ rẻ thôi, nâng cao kĩ năng chụp, kĩ năng bố cục và óc sáng tạo của mình đi.
Have fun ^^.
